Թվային ծառայություն ստեղծելիս պետական մարմինները պետք է ունենան տարբեր դերեր ընդգրկող թիմեր, որոնք աշխատելու են ճկուն (agile) մեթոդներով: Ծառայությունը նախագծող թիմում պետք է ներգրավված լինեն հետևյալ դերերն ունեցող անձինք․

Դերեր

  • Ծառայության պատասխանատու (Product Owner/Service Responsible)
  • Օգտատերերին հետազոտող (User Researcher)/ Բիզնես վերլուծաբան (Business Analyst)
  • Բովանդակություն մշակող (Content Designer, Content Writer)
  • Օգտատիրոջ ինտերֆեյսի և փորձառության դիզայներ (UI/UX Designer)
  • Ծրագրավորող (Developer)
  • Որակի ապահովման մասնագետ (Quality Assurance Engineer)
  • Կիբերանվտանգության մասնագետ (Cyber Security Specialist)
  • Տեխնիկական ճարտարապետ (Technical Architect)
  • Իրավաբան-փորձագետ (Legal Expert)

Նշված դերերը՝ բացառությամբ ծառայության պատասխանատուից, կարող են ստանձնվել նաև ծրագրակազմը մատակարարող թիմի կողմից։ 

Նախագծվող ծառայության տեխնիկական բնութագրերը պետք է պարունակեն նաև թիմի անդամներին ուղղված պահանջներ՝ համապատասխան պետական մարմնի հետ սերտորեն համագործակցելու և ճկուն մեթոդներով աշխատելու վերաբերյալ:

Դերերի համառոտ նկարագրություն

Թիմում ներառված բոլոր անդամների վերապատրաստումն անչափ կարևոր է բարձրորակ ծառայության նախագծման, գործարկման և հետագա սպասարկման համար։

Թվայնացման ուղեցույցները մշակող թիմը պատրաստ է տրամադրելու խորհրդատվություն տեղում՝ թիմի անդամներին ծառայության ստեղծման աշխատանքներում աջակցելու նպատակով:

Ծառայության պատասխանատու*

Սովորաբար ծառայության պատասխանատուի դերը ստանձնում է թիմի այն անդամը, որը մեծապես ներգրավված է որակյալ ծառայության ստեղծման գործում, զբաղվում է ոլորտային քաղաքականության մշակմամբ, տեխնիկական բնութագրերի կազմմամբ և լիովին ծանոթ է թվայնացվող ծառայությանը։ 

Իր աշխատանքի ընթացքում ծառայության պատասխանատուն պետք է համագործակցի քաղաքացիների հետ ուղղակիորեն հաղորդակցվող աշխատակիցների, օրինակ՝ թեժ գծի աշխատանքները համակարգողների հետ։

Ծառայության պատասխանատուն․

  • համակարգում է  ծառայության նախագծման և մատուցման աշխատանքները,
  • ծառայությունների նախագծման և ստեղծման փուլերում սերտորեն համագործակցում է տեխնոլոգիաների մատակարարների հետ,
  • ճկուն (agile) մեթոդներով արձագանքում է տեխնոլոգիաների մատակարարների կատարած աշխատանքին և գնահատում այն,
  • պատասխանատու է ծառայության գործարկման, բարելավման ու զարգացման համար,
  • հետևում է նախագծման ու հաստատման ընթացակարգերի պահպանմանը,
  • բացահայտում ու նվազեցնում է նախագծին սպառնացող ռիսկերը,
  • միջոցառումներ է ձեռնարկում օգտատերերի առավելագույն ներգրավվածության ապահովման ուղղությամբ,
  • ունի բավարար փորձ, որոշումներ կայացնելու լիազորություն և տվյալ նախագծում աշխատելուն հատկացված ժամանակ,
  • ծառայությունը ստեղծելուց հետո պատասխանատու է նաև նրա կայուն աշխատանքի և պարբերական բարելավումների համար։

Օգտատերերին հետազոտող / բիզնես վերլուծաբան*

Աջակցում է թվային ծառայության պատասխանատուին տեխնիկական բովանդակություն (technical design document) գրելու, օգտատերերին ուսումնասիրելու հարցում: Դա թույլ է տալիս նախագծել ու ստեղծել այնպիսի ծառայություն, որը մատչելի ու հարմար է բոլորին՝ ներառյալ հաշմանդամություն կամ հատուկ կարիքներ ունեցող օգտատերերին:

Օգտատերերին հետազոտողը պետք է լինի անկախ աշխատակից, իսկ շահերի հնարավոր բախումը պետք է բացառվի։

Օգտատերերին հետազոտողը / բիզնես վերլուծաբանը․

  • տարբեր մեթոդներով պլանավորում և իրականացնում է հետազոտություններ, օրինակ՝ թվային ծառայության հնարավոր օգտատերերի հետ վարում է հարցազրույցներ, ծառայության նախնական տարբերակները փորձարկում է օգտատերերի խմբերի հետ՝ ծառայության թիմի համար հետադարձ կապ ապահովելով,
  • հետազոտական աշխատանքներում ներառում է նաև թիմի անդամներին՝ օգտատերերին լավագույնս ճանաչելու նպատակով, օրինակ՝  նրանց հրավիրում է հետևելու թվային ծառայության նախնական տարբերակների փորձարկմանը օգտատերերի կողմից,
  • հավաքում է հստակ տվյալներ, որոնք թիմին թույլ կտան մշտապես բարելավել  ծառայությունը. օրինակ՝ բացահայտում է օգտատերերի համար թվային ծառայության մատուցման ընթացքում առաջացած խնդիրները և լուծումներ փնտրում,
  • թվային ծառայության թիմին օգնում է հետազոտել ներկա բիզնես գործընթացները և բացահայտել առկա խնդիրները՝ կատարելով թվայնացման գործընթացների վերլուծություն,
  • օգնում է թիմին նախագծել թվայնացմանն ուղղված նոր բիզնես գործընթացներ,
  • վերլուծում և քարտեզագրում է ռիսկերը և առաջարկում լուծումներ,
  • օգնում է ծառայության պատասխանատուին տեխնիկական պահանջներ գրելու հարցում:

Բովանդակություն մշակող

Այս դերը ստանձնող անձը պատասխանատու է օգտատերերի համար հասկանալի ու մատչելի տեքստային բովանդակության կազմման համար, ինչի արդյունքում թվային ծառայությունից օգտվելը դառնում է հնարավորինս պարզ և զերծ տեխնիկական ու օրենսդրական բարդ ձևակերպումներից։

Բովանդակություն մշակողը․

  • ուսումնասիրում է ոլորտը կարգավորող օրենսդրությունը, տեղեկատվությունը շարադրում պարզ ու մատչելի ձևով՝ համաձայն Վեբ բովանդակության մատչելիության ուղեցույցի (WCAG 2.1),
  • ապահովում է, որ նկարները, տեքստերն ու տեսահոլովակները ներկայացված լինեն ճիշտ համատեքստում,
  • ծառայության էջում օգտատերերի կարիքներին և մատչելիության սկզբունքներին անհամապատասխան բովանդակության առկայության դեպքում տեղեկացնում է ծառայության պատասխանատուին՝ փոփոխելով կամ վերացնելով նման բովանդակությունը։

UI/UX դիզայներ*

Իրականացնում է օգտատերերի հետազոտություն և փորձարկում թվային ծառայության նախատիպերը: UI/UX դիզայները կարող է լինել ինչպես պետական մարմնի թիմի անդամ, այնպես էլ մասնավոր ընկերության ներկայացուցիչ: Կարևոր է, որ տվյալ անձը ունենա փորձառություն մեծ մասշտաբի թվային պրոդուկտների դիզայնի ոլորտում:


UI/UX դիզայները.

  • սերտորեն համագործակցում է օգատետերերին հետազոտողի և թվային ծառայության պատասխանատուի հետ՝ դիզայնի նախատիպեր ստեղծելու նպատակով,
  • փորձարկման համար ստեղծում է «սեղմելի» նախատիպեր (clickable prototype), որոնք կարող են կիրառվել համապատասխան գործիքներով, օրինակ՝ Adobe XD կամ  Figma,
  • ապահովում է ստեղծվող ծառայության դիզայնի համապատասխանությունը «Հենակետ» դիզայն-համակարգին:

Ծրագրավորող

Ստեղծում է մատչելի ծրագրակազմ՝ որպես առաջնային նպատակ սահմանելով օգտատերերի կարիքները և ծառայությունից օգտվելու հնարավորությունները։

Ծրագրավորողը.

  • կազմակերպում է տեխնիկական հարցերով խորհրդակցություններ՝ լուծումներ գտնելու նպատակով,
  • գրում, ադապտացնում և սպասարկում է կոդը DevOps մեթոդաբանությամբ՝ ապահովելով սերտ համագործակցությունը օպերացիոն թիմի հետ (հատուկ դեպքերում՝ կախված իրականացվող ծրագրի թողունակությունից, ծավալներից և ժամկետից՝ թիմում կարող է ընդգրկվել DevOps ինժեների առանձին հաստիք),
  • նոր գործիքներով և տեխնիկաներով շարունակաբար կատարելագործում է ծառայությունը,
  • լուծում է տեխնիկական խնդիրները,
  • խուսափում է տեխնիկական այնպիսի որոշումներ կայացնելուց, որոնք կարող են որևէ մատակարարից կամ տեխնոլոգիայից կախվածություն առաջացնել:

Կիբերանվտանգության մասնագետ

Պատասխանատու է տեղեկատվական համակարգերի անվտանգության ու պաշտպանության համար։

Կիբերանվտանգության մասնագետը․

  • ապահովում է ծառայության կոդի աշխատանքի անվտանգությունը,
  • ծառայության գործարկումից առաջ և գործարկման ընթացքում պարբերաբար իրականացնում է ծառայության փորձարկումներ և խոցելիության գնահատումներ,
  • փորձարկումների և գնահատումների արդյունքների հիման վրա կազմում է հաշվետվություններ,
  • հաշվետվություններով կիսվում է նաև տեխնիկական թիմի և ծառայության պատասխանատուի հետ,
  • գործողություններ է ձեռնարկում բացահայտված խնդիրների վերացման և ծառայության բարելավման ուղղությամբ։

Որակի ապահովման մասնագետ

Թվային ցանկացած ծառայության բարձր որակի ապահովումը ողջ թիմի պատասխանատվությունն է:  Որակի ապահովման մասնագետը կարող է կարճաժամկետ հիմունքներով աշխատել ձեր թիմի հետ՝ ապահովելու կատարվող աշխատանքի և դրա վերջնարդյունքի բարձր որակը: 

Որակի ապահովման մասնագետը.

  • կազմում է թեստեր (test cases) և իրականացնում թվային ծառայության փորձարկումներ (manual testing),
  • հնարավոր դեպքերում կիրառում է ավտոմատացված գործիքներ, օրինակ՝ Cypress, Selenium, Playwright, Appium (նյութերը ներկայացված են անգլերեն),
  • փաստաթղթավորում է իր մշակած և իրականացրած թեստավորումների արդյունքները և ապահովում թիմի անդամների հասանելիությունը դրանց, 
  • ուղղորդում և աջակցում է ծրագրավորողներին՝ բարձր որակ ապահովելու նպատակով:

Տեխնիկական ճարտարապետ

Տեխնիկական ճարտարապետը պատասխանատու է թվային ծառայությունների տեխնիկական ճարտարապետության նախագծման և կառուցման համար:

Տեխնիկական ճարտարապետը.

  • ունի ամբողջական պատկերացում պետական մարմնի թվային ծառայությունների մասին,
  • ապահովում է «միայն մեկ անգամ» սկզբունքի կիրառումը պետական տարբեր մարմինների պահոցների միջև տվյալների փոխանակման ընթացքում,
  • ունի բավարար գիտելիքներ տեխնիկական մանրամասները հնարավոր ծրագրային ապահովման մատակարարների հետ քննարկելու համար,
  • իրականացնում է տեխնիկական խնդիրների կառուցվածքային վերլուծություն՝ դրանք վերածելով տեխնիկական նախագծերի,
  • բացահայտում է պետական այլ մարմինների հետ փորձի փոխանակմամբ արդեն պատրաստի լուծումների և տեխնոլոգիաների կիրառման հնարավորությունը։

Իրավաբան-փորձագետ

Թիմում իրավաբան-փորձագետի ներգրավումը կարևոր է, քանի որ նա կօգնի՝

  • հասկանալ իրավական սահմանափակումները, որոնց շրջանակում գործելու է թվային նոր ծառայությունը,
  • անհրաժեշտության դեպքում առաջարկել օրենսդրական փոփոխություններ:

Իրավաբան-փորձագետը կարող է աշխատել կես կամ ամբողջ դրույքով` կախված նախագծի ծավալներից և ներկա կարիքներից։

Թիմում ներառվող դերերի վերոնշյալ ցանկը վերջնական չէ: Այն կարող է փոփոխվել և համալրվել՝ կախված նախագծի իրականացման փուլերից: 

Թիմի ձևավորման և աշխատանքների կազմակերպման գործընթացում ամենակարևորը պետական մարմինների ու մատակարարների համագործակցության ապահովումն է աշխատանքի ճկուն մեթոդներով, ինչը կնպաստի թվային բարձրորակ ծառայության ստեղծմանը:

*Նշված գործառույթների իրականացումը պարտադիր է՝ անկախ թիմում ներգրավված դերերի թվից կամ անվանումից։